Transendensie, toeval en geluk

Transcendence, chance and happiness

Abstract

Die vraag wat in hierdie artikel ondersoek word, is hoe (lewens)geluk saamhang met transendensie en toeval. Hierdie vraag word in verband gebring met vrae oor die kern van ons bestaan as negering (iets negatiefs) en/of bevestiging (iets positiefs). Daar word aangevoer dat die spanning tussen negering en bevestiging behoue moet bly, soos wat Paul Ricoeur in sy dialektiese filosofie poog te doen. Dit is deurslaggewend, omdat hierdie dialektiek die vryheid bied om betekenis en geluk na te streef en ’n etiese lewe te lei binne die beperking van ons arbitrêre bestaan. Dan verdwyn geluk nie as ’n onmoontlike doel soos by die aanvaarding van negering nie. Dit is ook nie ’n lewe waarin ongeluk (“on-geluk”) verdwyn, of moet verdwyn, as deel van die nastreef van geluk soos by bevestiging nie. ’n Erkenning is eerder nodig dat bevestiging sowel as negering, betekenisvolheid sowel as leegheid, geluk sowel as ongeluk, aan die kern van ons wese is. Hierdie soort dialektiese begrip van ons bestaan maak ons vry van die moontlike determinisme van transendensie en toeval. Dit bied die ruimte om geluk na te streef in die wete dat dit die volle omvang van ons menswees, ook die ongelukkige en pynlike kant daarvan, as deel van ons geluk behoue laat bly. Dit bied uiteindelik ’n nuwe verstaan van geluk as altyd gekoppel aan ongeluk en nie die vermyding, ignorering of oorkoming daarvan nie. Die artikel argumenteer dus dat, ondanks verskillende opvattings van transendensie en toeval, betekenis en geluk in hierdie immanente lewe en wêreld te vinde is en dat ons daartoe kan bydra.