Vertaling en verwerking as interpretasie en strategie: My seuns deur Christo Davids in die lig van All My Sons deur Arthur Miller
Translation and adaptation as interpretation and strategy: My seuns by Christo Davids against the background of All My Sons by Arthur Miller
Abstract
In hierdie artikel word die proses van vertaling, verwerking of omwerking na ’n geheel ander teks, binne moontlike vorme van interkonnektiwiteit bestudeer aan die hand van die twee dramas All my Sons deur Arthur Miller en My seuns deur Christo Davids. Al hierdie prosesse behels die transformasie van ’n bronteks (BT) na ’n doelteks (DT) en is in ’n sekere sin ’n bemiddeling tussen twee kulture. In die inleidende gedeelte word relevante teorieë rakende vertaling in die breë sin van die woord kortliks bespreek. Daar word verwys na die prosesse van domestikasie en vervreemding (Venuti) wat die oorspronklike kultuur nader aan die huis bring of andersyds die afstand tussen die bron- en doelkultuur beklemtoon. Verder word ook verwys na teatervertaling (Aaltonen): waarbinne een teks, tyd kan ophef in die verwerking/omwerking na ’n nuwe teks en semiotiese vertaling of verwerking (Marais) as ’n komplekse kruiskulturele konsep, ’n dinamiese verskynsel wat na vore kom uit verhoudings tussen individue. In die laaste deel van hierdie artikel word fundamentele interpretatiewe moontlikhede van die teorieë ondersoek met spesifieke verwysing na die gebruik van domestikasie in My seuns, omdat Davids die universele tematiese benadering van Miller in All my Sons domestikeer vir ’n Suid-Afrikaanse werklikheid. Hetsy bronteksgeoriënteerd binne ’n meer relasionele vertaal-, verwerkingstrategie of sterker semioties georiënteerd binne ’n duidelik doelteks (ander teks) vertaal-, verwerking-, omwerkingstrategie, is dit belangrik dat die vertaler/verwerker deurgaans bewus moet wees van ’n bepaalde keuse of voorkeur in ’n poging om sy/haar vertaal-, verwerk-, omwerkopdrag, hetsy selfopgelegd of nie, toe te pas tot voordeel van die teks self. Hierdie artikel poog dus om die poëtikale voorkeure van die vertaler/verwerker te identifiseer en die finale produk vervolgens te beskryf (en te evalueer) binne ’n bespreking van die sukses van die nuwe teks teen die agtergrond van die oorspronklike en of dit uiteindelik slaag as verwerking/omwerking, of nie.
